انواع هندپیس

آنگل Dental Low speed handpiece (هندپیس با سرعت پایین)

آنگل یکی دیگر از هندپیس های پرکاربرد دندانپزشکی است که می تواند برای اعمال مختلفی از جمله مراحل نهایی برداشت پوسیدگی ها، بروساژ و پروفیلاکسی در جرمگیری، پرداخت و پالیش ترمیم ها و… به کار رود.

همانند توربین برای این وسیله نیز یک ابزار چرخنده کوچک (مانند فرزهای مخصوص آنگل، برس ها، مولت های پرداخت و…) در محل مخصوص روی آن نصب شده و هندپیس به شلنگ مخصوص روی یونیت متصل می شود. با فشار دادن روی پدال پایی یونیت، آنگل شروع به کار می کند و با سرعت پایین تری نسبت به توربین (حدود ۲۵۰۰۰ دور در دقیقه) وسیله ی چرخشی را می چرخاند. در حین کار با این هندپیس نیازی به خنک کننده و اسپری آب در محل نمی باشد.

انواع هندپیس های پرکاربرد در دندانپزشکی ترمیمی

هندپیس مستقیم ساده ترین و پایدارترین طرح برای وسایل چرخشی است. در بیشتر موارد باید محور چرخش فرز به موازات محور طولی دندان قرار گیرد بنابراین هندپیش مستقیم دسترسی مناسب را محدود می کند. برای حل این مسئله نیاز است که سر هندپیس به اندازه ۹۰ درجه چرخانده شود.

نیروی جابه جا کننده ای که ۹۰ درجه با محور چرخش زاویه دارد باید به راحتی کنترل شود. با ایجاد زاویه دومی در تنه هندپیس به طوری که نوک فرز در امتداد محور طولی هندپیس قرار گیرد اولا احتمال ایجاد بازوی اهرمی و چرخش هندپیس از بین می رود ثانیا باعث دسترسی مناسب و ثبات کافی هندپیس می شود.

سری اول) هندپیس های با سرعت بالا

توربین ها، از ابزارهای چرخشی می باشند که دارای سرعت بالا و گشتاور کمی هستند. فشار هوای متراکم، یک پروانه را می چرخاند و باعث چرخش سر توربین می شود. کاربرد آن برای از بین بردن پوسیدگی دندان در کمترین زمان ممکن است. مکانیزم های آن شامل قدرت ، خنک کنندگی و روشنایی است. توربین ها، از ابزارهای چرخشی می باشند که دارای سرعت بالا و گشتاور کمی هستند. فشار هوای متراکم، یک پروانه را می چرخاند و باعث چرخش سر توربین می شود. کاربرد آن برای از بین بردن پوسیدگی دندان در کمترین زمان ممکن است. مکانیزم های آن شامل قدرت ، خنک کنندگی و روشنایی است.

مکانیزم های آن شامل

قدرت

نیروی توربین های این نوع هندپیس از هوای فشرده شده که از مرکز این ابزار عبور می کند و یک آسیاب بادی در جلوی قطعه هندپیس می چرخد، تولید می شود. به وسیله محفظه یاتاقان مرکز آسیاب بادی احاطه شده است و یک میله اصطکاک را به صورت محکم و مرکزی در داخل نگه می دارد.

خنک کننده

اصطکاک به وجود آمده با ایجاد گرمای قابل توجهی در ین دستگاه به وجود می آید که داشتن قطعات خنک کننده با آب بسیار حائز اهمیت می باشد که در این دستگاه موجود می باشد.

روشنایی

در هندپیس های دندانپزشکی قدیمی از لامپ های هالوژن و میله های فیبر نوری استفاده می کردند اما این روشنایی مشکلاتی را در پی داشت. مشکلاتی از قبیل خرابی لامپ های هالوژنی با گذشت زمان، هزینه های زیاد جایگزین کردن لامپ ها، خراب شدن میله های فیبر نوری در صورت ریزش و خراب شدن بر اثر تکرار عمل اتوکلاو. به همین علت سیستم های مدرن هندپیس از سیستم های LED استفاده می کنند که باعث طول عمر طولانی تر، تولید حداقل حرارت و تشدید نور می شود.

سری دوم) هندپیس های افزاینده سرعت

برای تغذیه هندپیس با سرعت بالا و افزایش سرعت یک موتور الکتریکی،به چرخ دنده هایی با نسبت ۱ به ۵ نیاز داریم. هندپیس های برقی را هندپیس های افزاینده ی سرعت می نامیم که با سرعت ۱۹۰ هزار دور در دقیقه کار می کنند.

مکانیزم های آن شامل

• افزایش دادن سرعت موتور الکتریکی به عنوان دستی که به صورت میکروموتور نیز شناخته می شوند.
• توان مورد نیاز در دستگیره که با میکروموتور به دست می آید.
• لوازم جانبی در داخل جعبه دنده موجود می باشند که با سرعت و گشتاور ثابت می چرخند.
• تجهیزات داخلی و میکروموتور باعث ایجاد برق در دستگاه می شود.

گشتاور

توانایی چرخش و برش مته و فرز در هنگام اعمال فشار را گشتاور می گویند. با افزایش سرعت، گشتاورد آن کاهش می یابد. سرعت به صورت آزاد هندپیس ها، ۱ به ۵ برابر سرعت برش آن ها می باشد. موتور های الکتریکی سرعتی برابر ۲۰۰ هزار دور در دقیقه دارند و قدرت مداوم را فراهم می کنند تا گشتاور حفظ شود.

سری سوم) هندپیس های سرعت آهسته

این هندپیس دندانپزشکی با سرعت آرام تری کار می کنند و به جای توربین های هوایی، به وسیله ی موتور های پره چرخشی(ایرموتور) هدایت می شوند. از این نوع هندپیس برای از بین بردن پوسیدگی دندان ، صیقل دادن مینای دندان و یا مواد ترمیمی استفاده می شود.

سری چهارم) هندپیس های کاهش سرعت

از این هندپیس ها برای کار با سرعت های پایین تر استفاده می شود مانند آماده سازی کانال اندودنتیک، قرار دادن ایمپلنت و یا تنظیمات آن.

سری پنجم) هندپیس اولتراسونیک یا هندپیس جرم گیری

این هندپیس در واقع یک جریان الکتریکی با فرکانس بالا را تبدیل به ارتعاشات و ضربات مکانیکی می کند و در نتیجه لرزش هایی کوچک اما با سرعت بالا (۲۹۰۰۰ تا ۴۰۰۰۰ بار در ثانیه) ایجاد می کند که می تواند ذرات جرم دندانی را در هم شکسته و از سطح دندان جدا کند. در این هندپیس نیز از آب جهت کاهش حرارت ناشی از اصطکاک بین سر وسیله و دندان استفاده می شود. این هندپیس می تواند به صورت متصل به قسمت تابلت یونیت باشد (که در برخی از انواع یونیت ها وجود دارد.) و یا این که به صورت متصل بر روی دستگاه جرم گیری به عنوان یک دستگاه جدا در مطب وجود داشته باشد.

طراحی و گرفتن هندپیس دندانپزشکی

در طی فرآیند تولید، نوع نگه داشتن مناسب در هندپیس و صیقل بودن بدنه برای استریل و نظافت بسیار مهم است. قسمت انتهایی هندپیس باید با نوع دستکش‌هایی که به طور عادی از آنها استفاده می شود، سازگار باشد. یک هندپیس که درست در دست قرار نمی گیرد و مناسب ارگونومی دست نیست، می‌تواند عملکرد آن را به میزان قابل توجهی تحت تأثیر قرار دهد.

اندازه هد

اندازه هد هندپیس می‌تواند برای دید در محل جراحی بسیار مهم باشد. یک هد کوچک ممکن است باعث بهبود دید و دسترسی دندانپزشک شود، مخصوصاً برای انجام اقدامات دندانپزشکی در ناحیه انتهای دهان بسیار مناسب است. هندپیس‌های با اندازه بزرگتر دارای پروانه توربین بزرگتر است که این امر می‌تواند باعث افزایش توان خروجی این نوع هندپیس‌ها شوند، که زمان مفید عمل جراحی را کاهش می‌دهد.

نحوه عملکردی نسبت دنده

• نسبت دنده ۱: ۵، سرعت بالاتری دارند و می‌توانند در روش‌هایی مانند آماده‌سازی حفره و برش تاج استفاده شود.
• نسبت دنده ۱: ۱، سرعت آهسته‌تری دارند که برای پالایش، آماده‌سازی، برداشتن پوسیدگی و تنظیم سرامیک‌ها مناسب است.

دو نوع متداول اتصال بین بدنه و ایرموتور وجود دارد که به شرح زیر است

اتصال ۲ سوراخه

در کوپلر و پایه ایرموتور دو سوراخ وجود دارد. سوراخ بزرگتر برای عبور هوا است که توربین را می‌چرخاند و سوراخ کوچک برای عبور آب استفاده می شود. از آنجا که هیچ خروجی هوا در داخل هندپیس وجود ندارد، هوا مستقیماً از داخل هندپیس خارج می‌شود و همین امر باعث بلندتر شدن صدای آن می‌شود.

اتصال ۴ سوراخه

در این نوع اتصال، دو سوراخ بزرگ وجود دارد که یکی برای ورود هوا به داخل بدنه هندپیس دندانپزشکی و دیگری برای خروج هوا تعبیه شده است. دو سوراخ کوچکتر به عنوان یک لوله آب و یک لوله هوای تراشه عمل می‌کنند. لوله هوای تراشه قطرات آب را برای خنک کردن فرز و تمیز کردن مواد زائد استفاده می‌شود.

دور موتور هندپیس های برقی از هندپیس های هوایی بسیار بیشتر است؛ همچنین نوع برقی لرزش کمتری از خود نشان می‌دهد، که تأثیر مطلوبی بر ثبات و ارگونومی دارد. با پیشرفت تکنولوژی، مدل‌های جدید هندپیس توانسته نویز تولید شده را به ۵۸ تا ۷۱ دسیبل (dB) کاهش دهد.

سوالات متداول

فرق آنگل و توربین دندانپزشکی چیست؟

توربین‌ها نیاز به ایرموتور ندارند ولی آنگل‌ها نیازمند ایرموتور است. آنگل بر خلاف توربین یکپارچه نبوده و از دو قسمت سرآنگل و ایرموتور (Air Motor) تشکیل شده است که به هم متصل می‌شوند. آنگل‌ها در دندانپزشکی بسیار شبیه به توربین‌ها هستند و در واقع کاربرد مشابهی دارند. تفاوت و فرق آنگل و توربین دندانپزشکی بیشتر در سرعت و قدرت ایجاد کننده آنها می‌باشد. به این صورت که توربین‌ها دارای سرعت زیاد و قدرت گشتاور کمتری هستند اما آنگل ها از سرعت نسبتا کمتری برخوردار هستند ولی قدرت بیشتری دارند.

چند نوع هند پیس داریم؟ (انواع هندپیس دندانپزشکی)

سری اول) هندپیس های با سرعت بالا – سری دوم) هندپیس های افزاینده سرعت – سری سوم) هندپیس های سرعت آهسته – سری چهارم) هندپیس های کاهش سرعت – سری پنجم) هندپیس اولتراسونیک یا هندپیس جرم گیری